Milat öncesi Antik Yunan Uygarlığı zamanında ortaya çıkan
polis kelimesi kulağınıza bir yerden tanıdık geliyor mu? Evet, bir yerlerden
hepimize tanıdık geldiğine şüphe yoktur. Polis, Antik Yunan’da şehir devletlerine
verilen isimdi. Her devletin verdiği isim farklıydı, Mısır’da nom deniyordu
mesela. Antik Yunan’da düşünce sistematiğinin gelişmesi ve şehir devletleri
halinde yaşadıkları için halkın yönetime doğrudan katılabilmesi medeniyetlerini
bir adım öne taşımıştır. Felsefenin alt yapısının o topraklardan çıkmasına
şaşmamak gerek. Tarihi oldukça eski olan şehir devletlerinin ilk örnekleri Güney
Mezopotamya’da ortaya çıkmıştır. Yönetim biçimi, din anlayışı ve siyasi
kararları doğrudan etkileyen şehir devlet anlayışı günümüzde neredeyse yok
olmuştur. Dünya üzerinde bir elin parmağını geçmeyecek şekilde şehir devletleri
bulunur ve Vatikan da bunlardan biridir. Dünyanın hem nüfus hem de yüz ölçümü
bakımından en küçük bağımsız ülkesi olan Vatikan, resmi kayıtlarda Vatikan
Şehir Devleti olarak geçer. Asıl büyük önemi Hristiyan dininin Katolik
mezhebinin merkezi sayılmasından kaynaklanır. Her yıl oldukça fazla sayıda
turist ağırlayan Vatikan, mutlak monarşi ile yönetilir. Devlet başkanı Papa’dır
ve sözleri yasa kabul edilir. Vatikan Devleti’nin adı Antik Roma Paganizmine
dayanır ve Tanrı olarak kabuk gören Deus Vaticanus’dan değişerek günümüze
ulaşmıştır. Vatikan’da bulunan Papa Katolik Kilisesinin lideridir.
Katolik Mezhebinin Kalbi
Teolojik olarak Hristiyanlık’ta Papalık görevi ilk başta peygamberleri
İsa tarafından, Petrus’a verilmiştir. Papalık geleneği milattan günümüze
dayanır. UNESCO Dünya Mirasları Listesinde olan Vatikan Şehir Devleti, Roma
İmparatorluğu’nun dağılmasından sonra tüm Katolik Krallıklarına sözünü
geçirmiştir. Bir başka deyişle Reform hareketleri başlayana kadar Papa’nın
yetkileri arasında kralları aforoz etmek bile vardı. İngiltere Kralı 8. Henry’nin
yanlış bir evlilik yaptığı gerekçesiyle Katolik Kilisesi tarafından aforoz edilmesi
buna en iyi örnektir. Haçlı Seferleri’nin de emrini veren Katolik Kilisesi
yani papaydı. Kısacası siyasi anlamda güçlü bir konumda duruyordu Papa’lar.
Vatikan’ı Kim Koruyor?
Vatikan Şehir Devleti’ni ve Katolik Kilisesinin ruhani
lideri olan Papa’yı yarım asırdır İsviçreli askerlerden oluşan 110 kişilik
sembolik bir ordu koruyor. Bu askerler ancak İsviçreli ve Katolik olması
şartıyla görev yapabiliyor. 1506’dan beri görev yapan orduyu oluşturan
askerlerin İsviçreli olma nedeni o dönemde İsviçreli askerlerin dünya çapında
ünlü olmasıdır. Vatikan Şehir Devleti Jandarma Komutanlığı ile birlikte çalışan
İsviçreli Muhafızlar, Papa’yı yurt içinde ve yurt dışında yapılan etkinliklerde
korumakla görevlidir. Sarı, mavi ve kırmızı renklerin dikine çizgilerle
tasarlandığı kıyafetlerinde Rafello’dan ilham alındığı ve Michelangelo’nun tasarımını
yaptığı rivayet edilir. Tabi, bu bilgilerin doğruluğu tartışmalıdır.
Vatikan Hangi Günler Kapalı?
Vatikan ya da eski adıyla Papalık Devleti; Rönesans
denildiğinde akla ilk gelen isimlerden olan Bernini, Michelangelo, Boticelli ve Rafello
gibi sanatçılara ev sahipliği yapmıştır. Günümüzde Vatikan Müzelerinde bu
sanatçıların eserleri sergilenmektedir. Vatikan Müzeleri ve Sistina Şapel’i Pazar
günleri hariç her gün 09.00 ile 18.00 saatleri arasında açıktır. Buna ek olarak
her ayın son pazarı 09.00 ile 14.00 arasında ziyarete açık olmaktadır. Vatikan gezisini İtalya Turunuza dahil ederken bu günlere
göre planlama yapmayı ihmal etmeyin.
Hristiyan Sanatının Başyapıtları
Ağırlıklı olarak Boticelli ve Michelangelo eserleriyle dolu
olan Sistina Şapel’i Papa IV. Sixtus için inşa edilmiştir. Şapelde Michelangelo’nun
İsa’nın Vaftizi, İsa’nın Baştan Çıkarılması, Aziz Petrus ile Andreas’a Çağrı,
Dağdaki Vaaz, Anahtarların Aziz Petrus’a Verilişi ve Son Yemek freskleriile Son
Yargı adındaki freskini bire bir görebilirsiniz. Son Yargı isimli freskte
ölülerin ruhlarının Tanrı’ya hesap vermek amacıya diriltileceği günler
betimlenmiştir. Şapelde bulunan İlk Günah freski İsa ve Havva’nın yasak meyveyi
yemesini anlatır. Sanatçının bir diğer önemli eseri olan Adem’in Yaradılışı da
Sistina Şapeli’nde bulunur. Pinacoteca Müzesi ve Pio-Cristiano Müzesi yani Erken
Dönem Hristiyanlık Müzesi de Vatikan’da görülmesi gereken yerler arasında
bulunur. Laocoon ve Oğulları, Apollo Belvedere gibi antik heykellerin
sergilendiği bir diğer müze ise Pio-Clementino’dur. Raphael Odaları; Raphaello
tarafından Papa II. Julius için yapılmıştır. Constantinus Salonu, Heliodorus
Salonu, Segnatura Salonu ve Borgo’da Yangın Odası’ndan oluşur. Bu odalarda da
Hristiyanlık’ı betimleyen pek çok eser mevcuttur.